Genel Bilgiler
Üçağızlı II Mağarası ilk kez 1980’li yıllarda A. Minzoni-Déroche başkanlığında yürütülen yüzey araştırması sırasında keşfedilmiş ve mağaraya yaklaşık olarak 500 m uzaklıkta olan Üçağızlı I Mağarası’nın stratigrafik olarak devamı olabileceği için aynı isimle adlandırılmıştır. Mağarada 2005-2007 yıllarında Prof. Dr. Erksin Güleç başkanlığındaki ekip tarafından bir sondaj çalışması gerçekleştirilmiş ve mağaranın Orta Paleolitik Dönem’e ait olduğu belirlenmiştir. 2020 yılında ise Kültür Bakanlığının izniyle ve Prof. Dr. İsmail Baykara başkanlığında mağarada sistemli bir kazı çalışmasına başlanmıştır.
Üçağızlı II Mağarası, uranyum serisi yöntemine göre yaklaşık olarak 75,000 ile 42,000 yıl öncesine tarihlendirilmiştir ve 2005-2007 kazı çalışmalarında arkeolojik tabakaların bulunduğu D odasında altı kültür tabakası (A; Büst; B; Balt; C; D) tespit edilmiştir. Tüm tabakalar yoğun olarak antropojenik malzeme içermekte ve Orta Paleolitik kültürün özelliklerini taşımaktadır. Mağaranın A tabakası yüzey toprağından oluşmaktadır. A ve B tabakaları arasındaki geçiş keskin ancak horizontal olmamakla birlikte A tabakası içerisindeki antropojenik malzeme Büst tabakasından gelen kalıntılardan oluşmaktadır. En uzun yerleşim izlerini içeren B tabakası en kalın tabakayı oluşturmasından dolayı, kendi içerisinde Büst, B ve Balt olmak üzere üç alt tabakaya ayrılmıştır. B tabakasının orta kesimlerinde yoğun ateş kullanımını gösteren kalıntılar bulunmaktadır. C tabakası koyu kahverengi/siyah, yer yer kül içeren killi bir sedimana sahiptir. D tabakası ise yuvarlatılmış kireçtaşı ve dalga aşındırmasıyla oluşmuş kaba kumdan oluşmakta ve tabakada bulunan plaj kumu içerisinde antropojenik malzeme yer almaktadır.
Üçağızlı II Mağarası, uranyum serisi yöntemine göre yaklaşık olarak 75,000 ile 42,000 yıl öncesine tarihlendirilmiştir ve 2005-2007 kazı çalışmalarında arkeolojik tabakaların bulunduğu D odasında altı kültür tabakası (A; Büst; B; Balt; C; D) tespit edilmiştir. Tüm tabakalar yoğun olarak antropojenik malzeme içermekte ve Orta Paleolitik kültürün özelliklerini taşımaktadır.
Mağaranın A tabakası yüzey toprağından oluşmaktadır. A ve B tabakaları arasındaki geçiş keskin ancak horizontal olmamakla birlikte A tabakası içerisindeki antropojenik malzeme Büst tabakasından gelen kalıntılardan oluşmaktadır. En uzun yerleşim izlerini içeren B tabakası en kalın tabakayı oluşturmasından dolayı, kendi içerisinde Büst, B ve Balt olmak üzere üç alt tabakaya ayrılmıştır. B tabakasının orta kesimlerinde yoğun ateş kullanımını gösteren kalıntılar bulunmaktadır. C tabakası koyu kahverengi/siyah, yer yer kül içeren killi bir sedimana sahiptir. D tabakası ise yuvarlatılmış kireçtaşı ve dalga aşındırmasıyla oluşmuş kaba kumdan oluşmakta ve tabakada bulunan plaj kumu içerisinde antropojenik malzeme yer almaktadır.
Üçağızlı II Mağarası’nda 2020 yılında başlayan kazı çalışmaları iki sezondur Büst tabakasında gerçekleştirilmektedir. Büst tabakasından Orta Paleolitik Dönem’e ait yontmataş alet buluntuları ve faunal kalıntılar ele geçmiştir. Mağarada, Akdeniz’in tipik faunal kalıntıları saptanmış, yumuşakça örneklerinde ise ilk defa süslenme kalıntıları tespit edilmiştir. Yontmataş buluntular ise Levallois endüstrisiyle karakterizedir. Bu endüstrisinin Levant Orta Paleolitik kültürü içerisinde yer aldığı ve bu kültürün “Tabun C tip” endüstrisine benzediği belirlenmiştir. Bu durum Üst Pleistosen dönemde Levant’ın kuzeyine doğru bir insan yayılımını göstermektedir.
Afrika’dan kuzeye uzanan Rift Vadisi’nin bir bölümünü oluşturan Levant Koridorunun en kuzey ucunda yer alan Üçağızlı II Mağarası, Pleistosen dönem boyunca gerçekleşen hominid göçlerinin anlaşılması açısından önemli bir rol oynamaktadır. Bu sebeple, Üçağızlı II Mağarası’ndaki kazı çalışmaları, Geç Pleistosen dönem insanlarının kültürlerinin, davranış örüntülerinin, teknolojilerinin ve Anadolu ile Levant arasındaki etkileşimin anlaşılmasını amaçlamaktadır.